Romatoid Artrit Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir

Romatoid Artrit nedir?
Romatoid artrit , eklem iltihabına neden olan ,bağışıklık sisteminin kendi dokularını tanımayıp onlara zarar verdiği bir hastalıktır. 

Romatoid Artritte Eklemlerde Ne Olur?
Romatoid artritte en çok etkilenen dokular eklemlerdir.Öncelikle sinovyumda yani eklem zarında iltihabi süreç başlar. (Sinovyum, eklem içinde kayganlığı sağlayan bir sıvı üretir )Etkilenen eklemde ağrı, hassasiyet, sıcaklık artışı,şişlik ve kızarıklık olabilir

Kireçlenme (Osteoartrit) İle farkı:
Romatoid artrit ve kireçlenme iki ayrı hastalıktır. Romatoid artritte eklem yüzeyini oluşturan yapılarda iltihabi süreç olurken, kireçlenme  durumunda eklem yapılarının üzerine binen yük ve yaş etkisi ile mekanik olarak bozulması söz konusudur. 

Romatoid Artrit’de En sık görülen bulguları şunlardır:

• Eklem ağrısı ve şişliği
• Eklemlerde katılık, hareket zorluğu
• Halsizlik ve depresyon
• Kansızlık
• Kilo kaybı
• Gözlerde iltihabi hastalıklar
• Cilt altı dokuda hissedilen bir kaç santimetre büyüklüğünde ağrısız kitleler (Romatoid Nodul) • Nadiren diğer organ ve dokularda iltihabi süreçler (Ör: Akciğer, kan damarları, kalp zarı gibi)

Genelde bulgular yavaş seyirli başlar. Sıklıkla el, ayak, el ve ayak bileği gibi küçük eklemlerde şişlik hissi ve özellikle sabah uyanınca hissedilen katılık, hareket zorluğu olur. Nadiren ise pek çok eklemde birden başlayan şiddetli eklem ağrısı ve şişliği ile kişinin gündelik hayatını devam ettiremez hale gelmesine neden olur. Kansızlık ,sıklıkla aktif seyreden RA hastalarında görülen bir bulgudur.Bazı kişilerde kilo kaybı da görülebilir.

Romatoid artrit asıl olarak eklemlerin hastalığı olsa da vücudun diğer dokularında da rahatsızlıklara neden olabilir.Gözlerde, kan damarlarında, akciğerde kalp zarında iltihabi süreçlere neden olabilir.

Romatoid nodul, cilt altında yerleşen, birkaç santimetrelik, sert veya orta sertlikte, genelde ağrısız ufak kitlelerdir. Sıklıkla dirsek çevresinde olmakla beraber bazen el ve ayaklarda, bazen de akciğerlerde görülür.

RA tedavisine ne kadar erken başlanırsa tedavi o kadar etkili olup, hastalığa bağlı eklem hasarlarını önlemek mümkün olmaktadır.
Romatoid artritin ortaya çıkma olasılığını artırdığı bilinen bazı risk faktörleri vardır:

Sigara içmek
Aşırı kırmızı et tüketimi
Çok fazla kahve içme
C vitamininin yüksek olması ise hastalık riskini azaltır.

Romatoid Artrit Seyri 
Romatoid artrit tanısı olan her 5 kişiden birinde hastalık bulguları çok hafif seyirli olacaktır. Eklemlerde hiç hasar olmayabileceği gibi az sayıda eklemde hasar olsa da kişinin yaşamını etkilemeyecek hafif seyirde olabilir.Sadece 20 RA hastasından birinde hastalık seyri ağır eklem hasarları ve çok sayıda eklemin zarar görmesiyle seyreder. 

Romatoid Artrit Tanısı 
Hastalığın erken dönemlerinde kesin tani konmasını sağlayan tek bir test yoktur. Doktorunuz bulgularınıza, muayenenize ve kan tetkiki, röntgen ve diğer görüntüleme yöntemlerinin sonuçlarına göre tanıya ulaşmaya çalışır. Romatoid artrit eklem dışında diğer organlarda da etki gösterebileceğinden size bağlantılı gibi görünmese de tüm bulgularınızı doktorunuza söylemenizde fayda vardır.

Kan tetkikleri
İltihabi sürecin tespitinde kullanılan testler Eritrosit Sedimantasyon Hızı  ve C-Reaktif Protein ölçümüdür. Bağışıklık sistemine tepki olarak ortaya çıkan bir antikor olan "Romatoid Faktör" bakılabilir. Romatoid faktör RA hastalarında sıklıkla pozitif bulunmakla beraber bazı başka hastalıklarda ve hatta sağlıklı bireylerde bile bulunabileceğinden RA tanısı koymak için tek başına yeterli değildir. Diğer yandan RA'in erken evrelerinde Romatoid Faktör sadece %50 hastada pozitif bulunur. Bu nedenle bu testin negatif bulunması da hastalığın olmadığı anlamına gelmez. Her 5 RA hastasından birinde Romatoid Faktör hiç pozitif olmaz.

Bir diğer tanısal antikor testi anti-CCP'dir (Anti-Cyclic Citrullinated Peptide). Bu test pozitif saptanan bireylerde RA olma olasılığı çok daha yüksektir. Hem RF hem de anti-CCP (+) bunan hastalarda hastalığın daha ağır seyredebileceği düşünülür.
Röntgenler yoluyla eklemde iltihabi sürece bağlı oluşmuş hasarın değerlendirilmesi mümkündür. Romatoid artrit özellikle el ve ayak eklemlerinde görüldüğü ve hasar yaptığı için doktorunuz takip ve değerlendirme amaçlı olarak şikayetiniz olmasa bile bu bölgelerin röntgenlerini isteyebilir. Röntgen dışında başka hastalıklardan ayırt etme, erken dönemde tanı koyma ve süreci takibi için eklem ultrasonografisi ve manyetik rezonans görüntülemeleri istenebilir.
Hastalık sürecinin takibi için kan tetkiklerinin kontrolü genelde 3-4 ayda bir tekrarlanmalıdır.

Romatoid Artrit Tedavi
Romatoid artriti tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi mevcut olmasa da hastalık seyrini yavaşlatacak, durduracak ve eklem hasarını en düşük düzeyde tutacak pek çok tedavi seçeneği mevcuttur.

Eğer eklem iltihabi sürece bağlı hasar gördüyse tedavi ile tamamen eski haline dönmesi beklenmez. Bu nedenle tedavinin temel amaçlarından biri eklem hasarı olmadan iltihabi sürecin kontrol altına alınmasıdır. Tedaviye ne kadar erken başlanabilirse tedavinin faydası ve etkinliği o kadar fazla olacaktır.

Üç temel tedavi uygulamasından bahsedilebilir
1. İlaçlar: Romatoid artritte temel olarak iki tür tedavi ilaç tedavisi planlanmaktadır:

• Ağrıyı ve şikayetleri azaltmaya yönelik ilaçlar
• Hastalık seyrini etkileyen, seyri yavaşlatan veya durduran ilaçlar

2. Fizik tedavi: Eklem bulgularının azaltılması, kas gücünün korunması ve eklem hareketliliğinin devamı için egzersiz şarttır. Bu açıdan tedavi düzenlenirken uygun egzersizlerin uygulanması açısından profesyonel bir görüş alınması gerekebilir.
3. Cerrahi
Romatoid Artritte önerilen bazı egzersizler şunlardır:

• Yüzme
• Yürüyüş
• Su jimnastiği
• Bisiklet (Dizlerde şikayete neden olmuyorsa)

Hamilelik
Romatoid artrit hastalığı olan bireylerin hamile kalmasında bir sakınca yoktur. Ancak hem anne hem de baba için hamilelik planı yapıldığında bu durumun sizi takip eden Romatoloji Uzmanına bildirilmesi gerekir. Çünkü RA'de kullanılan bazı ilaçlar hamile kalmayı zorlaştırabildiği gibi daha risklisi bazı İlaçlar bebekte sorunlara neden olabilir. Bu nedenle doktorunuzun önerisiyle bazı ilaçları hamilelik planından 3-6 ay önce kesmek gerekebilir.

Çoğu kadının hamilelik sırasında hastalığı yatışır, ilaç ihtiyacı düşer. Ancak yine pek çok kadında hemen doğum sonrası RA alevlenmeleri olabileceği bilinmelidir.

Doğum kontrol haplarının kullanılması RA'li kadınlarda diğer kadınlardan farklı ek bir riske neden olmaz.